Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, w której predysponowani genetycznie pacjenci wytwarzają przeciwciała przeciwko komórkom β wysp trzustkowych, co prowadzi do bezwzględnego niedoboru insuliny. Zarówno czynniki genetyczne, infekcyjne, dietetyczne, jak i humoralne są potencjalnymi czynnikami predykcyjnymi związanymi z ryzykiem zniszczenia komórek β wysp trzustkowych. Współwystępowanie innej choroby autoimmunologicznej można stwierdzić nawet u 29% pacjentów z cukrzycą typu 1. Najczęstsze choroby to autoimmunologiczna choroba tarczycy, celiakia, autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka, niedokrwistość złośliwa i bielactwo nabyte. Inne choroby, które mogą współistnieć z cukrzycą typu 1, to reumatoidalne zapalenie stawów, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, łysienie oraz łuszczyca, często współwystępujące w przebiegu autoimmunologicznych zespołów niedoczynności wielogruczołowej. Prawdopodobieństwo rozwoju choroby autoimmunologicznej wzrasta wraz z wiekiem i jest wyższe w populacji kobiet. Współistniejące choroby autoimmunologiczne mogą negatywnie wpływać na jakość życia pacjenta, a także na kontrolę metaboliczną cukrzycy, potencjalnie zwiększając ryzyko zarówno powikłań mikro- lub makroangiopatycznych, jak i częstotliwość epizodów hipoglikemii. Oznaczanie przeciwciał swoistych narządowo jest wykorzystywane w aktywnym poszukiwaniu chorób autoimmunologicznych u pacjentów z cukrzycą typu 1 w celu identyfikacji pacjentów ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby. Niniejszy artykuł ma na celu podsumowanie najnowszych badań dotyczących zaburzeń autoimmunologicznych związanych z cukrzycą typu 1 u predysponowanych pacjentów, w tym badań przesiewowych, rekomendowanej diagnostyki i zasad leczenia.

autoimmunologiczne choroby tarczycy, cukrzyca typu 1, zaburzenia autoimmunologiczne, celiakia