Wprowadzenie i cel: Wciąż nieznana jest zależność między bioaktywnymi składnikami mleka a zdrowiem matki i dziecka. Celem pracy było określenie, czy cechy matki (choroby i leki stosowane w czasie ciąży, sposób porodu, wiek) i dziecka (wiek, wzrost i masa ciała w chwili urodzenia) wpływają na skład mleka kobiecego (leukocyty, komórki macierzyste i komórki nabłonkowe). Materiał i metody: Do badania zakwalifikowano 23 matki karmiące piersią dzieci w wieku od 1 do 6 miesięcy. Zarówno matka, jak i dziecko byli zdrowi, bez objawów infekcji dróg oddechowych. Pobrano próbki 20 ml mleka kobiecego. Każdą próbkę oceniano pod kątem składu komórkowego (komórki nabłonkowe, mezenchymalne komórki macierzyste, leukocyty). Tylko nieliczne badania w literaturze oceniają zarówno komórki odpornościowe (leukocyty), jak i komórki pochodzenia nieimmunologicznego (komórki mezenchymalne i nabłonkowe) w mleku kobiecym. Pod tym względem niniejsza analiza jest nowatorska. Wyniki: Kobiety otrzymujące farmakoterapię w czasie ciąży miały istotnie wyższy odsetek eozynofilów w mleku niż kobiety, które nie otrzymywały żadnych leków. Skład komórkowy mleka korelował z wiekiem matki i dziecka. Im bardziej zaawansowany wiek matki, tym mniejsza liczba monocytów w mleku. Z drugiej strony im starsze dziecko, tym niższe wartości limfocytów CD4 w mleku. Wnioski: Wyniki wskazują, że skład komórkowy mleka matki zależy nie tylko od cech matczynych, ale także od czynników zależnych od dziecka. Zagadnienie wymaga dalszych badań.