Nietolerancje pokarmowe
Małgorzata Michalczuk, Adam J. Sybilski
Affiliacja i adres do korespondencji
1 Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych, CSK MSWiA w Warszawie. Ordynator: dr n. med. A.J. Sybilski
2 Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Wydział Nauki o Zdrowiu WUM.
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński
Adres do korespondencji: Dr n. med. Adam J. Sybilski, Oddział Chorób Dziecięcych i Noworodkowych CSK MSWiA w Warszawie,
ul. Wołoska 137, 02-507 Warszawa, e-mail: adam.sybilski@cskmswia.pl
Praca finansowana ze środków własnych
Pediatr Med rodz Vol 6 Numer 3, p. 189-193
Streszczenie
Nietolerancje pokarmowe należą do grupy niepożądanych reakcji organizmu występujących po spożyciu
pokarmów, które są dobrze tolerowane przez osoby zdrowe. Reakcje te można podzielić na reakcje o podłożu
immunologicznym (alergie pokarmowe) oraz nieimmunologicznym (nietolerancje pokarmowe). Do nieimmunologicznych
nadwrażliwości pokarmowych zalicza się nietolerancje enzymatyczne, farmakologiczne
oraz idiopatyczne, za które odpowiadają między innymi barwniki i konserwanty spożywcze. Nietolerancje
enzymatyczne mogą być spowodowane wtórnym lub pierwotnym brakiem enzymów odpowiedzialnych za
wchłanianie węglowodanów. Wśród najczęstszych przyczyn wtórnego niedoboru laktazy wymienia się stany
zapalne jelit o etiologii wirusowej (rotawirusy, adenowirusy). W diagnostyce różnicowej należy także brać
pod uwagę zakażenia bakteryjne, infestacje pasożytnicze oraz alergię pokarmową. Alergia pokarmowa to
nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na składniki pokarmu. Wśród reakcji alergicznych
przeważają reakcje IgE-zależne. Objawy mogą się pojawiać już w wieku niemowlęcym. Dominujące alergeny
w tej grupie wiekowej to białka mleka krowiego, z kolei u młodzieży, podobnie jak i u dorosłych – orzechy
i owoce morza. W diagnostyce zarówno nietolerancji pokarmowych, jak i alergii pokarmowej spektrum
objawów może być podobne. Niektóre pokarmy mogą wywoływać objawy nietolerancji zarówno w mechanizmie
immunologicznym, jak i nieimmunologicznym, dlatego w różnicowaniu obu typów reakcji zasadnicze
znaczenie mają ustalenie związku przyczynowo-skutkowego między spożytym pokarmem a objawami
niepożądanymi, badanie przedmiotowe oraz badania pomocnicze. W leczeniu nietolerancji oraz alergii
pokarmowej należy wyeliminować z diety dziecka produkt spożywczy odpowiedzialny za występowanie
objawów chorobowych na 6-12 miesięcy, w zależności od intensywności objawów. Po tym czasie, pod
kontrolą lekarza, w małych ilościach, stopniowo wprowadza się dany produkt ponownie do diety.
Słowa kluczowe
nietolerancja pokarmowa, alergia, dzieci, diagnostyka, leczenie