Porównanie obrazu klinicznego i wyników badań hormonalnych u dzieci z niedoborem hormonu wzrostu oraz idiopatycznym niedoborem wzrostu – trudności diagnostyczne i omówienie tematu
Anna Fedorczak1, Andrzej Lewiński1,2, Renata Stawerska1,2
Wprowadzenie i cel: Niskorosłość jest częstym problemem pediatrycznym. U niektórych dzieci z niskorosłością występuje niedobór hormonu wzrostu (growth hormone deficiency, GHD), podczas gdy u innych nie stwierdza się żadnych zaburzeń hormonalnych (niskorosłość idiopatyczna – idiopathic short stature, ISS). Rozróżnienie tych dwóch jednostek chorobowych jest wyzwaniem dla ośrodków endokrynologii dziecięcej. Celem pracy było porównanie obrazu klinicznego i wyników badań hormonalnych u pacjentów z niskorosłością spowodowaną GHD i ISS. Materiał i metody: Badaniem objęto 100 dzieci z niskorosłością. U wszystkich dzieci przeprowadzono wywiad lekarski i badanie przedmiotowe. Następnie oceniano wiek kostny, stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1 (insulin-like growth factor type 1, IGF-1) oraz wydzielanie hormonu wzrostu w dwóch testach stymulacyjnych. Na podstawie uzyskanych wyników wydzielania hormonu wzrostu dzieci podzielono na dwie grupy: GHD (n = 38) i ISS (n = 62). Wyniki: Nie stwierdzono istotnych różnic między grupami pod względem: wieku, płci, stadium dojrzewania płciowego, wieku kostnego, urodzeniowej długości ciała i urodzeniowej masy ciała. Zahamowanie wzrastania obserwowano w obu grupach z podobną częstością, ale w ISS wystąpiło ono istotnie wcześniej. Wzrost matki był niższy w grupie ISS. Masa ciała była istotnie wyższa, natomiast stężenie IGF-1 istotnie niższe w grupie GHD niż w grupie ISS. W obu grupach maksymalne wydzielanie hormonu wzrostu w testach stymulacyjnych było wyższe po podaniu klonidyny niż po podaniu glukagonu, co wskazuje na większą wiarygodność pierwszego z wymienionych testów. Wnioski: U dzieci z ISS i GHD obserwuje się podobny stopień niedoboru wzrostu, spowolnienia tempa wzrastania i opóźnienia wieku kostnego, natomiast dzieci z ISS są szczuplejsze i mają wyższe stężenie IGF-1 niż dzieci z GHD. Pomimo pewnych różnic w obrazie klinicznym wszyscy pacjenci z niskorosłością i zwolnieniem tempa wzrastania powinni zostać poddani dokładnym badaniom diagnostycznym wraz z testami oceniającymi wydzielanie hormonu wzrostu.