Historia szczepionki i szczepień przeciwko grypie w Polsce
Lidia B. Brydak
Wirus grypy jest istotną przyczyną zachorowań, powikłań i zgonów na całym świecie. Zakaża populację ludzką bez względu na szerokość geograficzną i niezależnie od wieku pacjenta. W pracy opisano historię otrzymania w Polsce nowoczesnej szczepionki przeciwgrypowej, nieodbiegającej od obecnych norm Światowej Organizacji Zdrowia. Przedstawiono dziesiątki badań oceniających odpowiedź humoralną po szczepieniu różnymi rodzajami szczepionki przeciwko grypie poprzez oznaczenie poziomu przeciwciał antyhemaglutyninowych i antyneuraminidazowych (chociaż nie we wszystkich badaniach). Badania prowadzono głównie w grupach podwyższonego ryzyka, bez względu na wiek osób szczepionych. Co warte podkreślenia, w tekście zaprezentowano konkretne przykłady – mogą być one pomocne w krzewieniu profilaktyki, powinny też zachęcić pracowników opieki zdrowotnej do ochrony nie tylko pacjentów, ale również ich bliskich. Profilaktyka w postaci szczepienia to najtańsza i najskuteczniejsza forma zapobiegania zarówno groźnym powikłaniom, jak i zgonom. Infekcję spowodowaną przez wirus grypy należy rozpatrywać nie tylko w kontekście zaostrzenia choroby, względnie – wywołania nowej choroby, ale także wymiernych kosztów finansowych ponoszonych ze środków publicznych. Na polskim rynku farmaceutycznym dostępnych jest wiele rodzajów importowanych szczepionek przeciwko grypie: od inaktywowanej szczepionki typu split czy subunit, podawanej domięśniowo, po szczepionkę żywą, otrzymaną ze szczepów zaadaptowanych do obniżonej temperatury replikacji, podawaną donosowo. Obecne szczepionki przeciwko grypie są czteroskładnikowe, zawierają dwa subtypy wirusa grypy typu A (A/H1N1/pdm09, A/H3N2) oraz dwie linie wirusa grypy typu B (linia Victoria i linia Yamagata). Szczepienia rekomenduje się – w zależności od typu szczepionki – od 6. miesiąca życia; górnej granicy wieku nie określono. Skład szczepionek jest uaktualniany co sezon epidemiczny.