Insulinooporność u dzieci i młodzieży – przyczyny, powikłania i metody rozpoznania
Monika Krawczyk1, Małgorzata Rumińska2, Aneta Czerwonogrodzka-Senczyna3, Beata Pyrżak2
Otyłość jest poważnym problemem zdrowotnym, odpowiedzialnym za rozwój zaburzeń gospodarki lipidowej i węglowodanowej, zespołu metabolicznego, nadciśnienia tętniczego, stłuszczenia wątroby czy zaburzeń endokrynologicznych, które występują coraz częściej w populacji pediatrycznej. U podłoża powstających powikłań leży insulinooporność. Jest to stan zmniejszonej wrażliwości tkanek docelowych na insulinę pomimo jej prawidłowego lub zwiększonego stężenia w surowicy krwi. „Złotym standardem” rozpoznania insulinooporności jest hiperinsulinemiczna euglikemiczna klamra metaboliczna, jednak ze względu na czasochłonność, koszty oraz trudności techniczne metodę tę wykorzystuje się tylko w badaniach naukowych. Istnieje kilka prostych i pośrednich wskaźników oceniających insulinooporność, wyliczonych na podstawie wartości stężeń glukozy i insuliny na czczo lub w teście doustnego obciążenia glukozą – najpopularniejszym spośród nich jest HOMA-IR (homeostasis model assessment of insulin resistance). Mimo przeprowadzenia wielu badań klinicznych nadal brak jest jednoznacznych standardów postępowania w rozpoznawaniu i leczeniu insulinooporności u dzieci i młodzieży. Podstawę postępowania stanowi wdrożenie zasad zdrowego stylu życia. Na poprawę insulinowrażliwości wpływają prawidłowo zbilansowana dieta, zwiększenie aktywności fizycznej oraz redukcja masy ciała. Edukacja zdrowotna, przeciwdziałanie i leczenie otyłości dziecięcej wydają się mieć zasadnicze znaczenie dla zapobiegania rozwojowi insulinooporności i związanym z nią powikłaniom.