Wskaźniki włóknienia wątroby u młodzieży z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów leczonej metotreksatem
Liudmyla Parkhomenko1, Larysa Strashok1,2, Sergey Pavlov3, Olga Pavlova1,4
Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów to najczęstsza postać zapalenia stawów u dzieci i młodzieży. Podstawą leczenia młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów pozostaje metotreksat. Wiadomo, że lek ten powoduje zwiększenie stężenia aminotransferaz w surowicy, a jego przedłużone stosowanie może być związane z rozwojem stłuszczenia, włóknienia, a nawet marskości wątroby. Celem pracy była ocena nieinwazyjnych wskaźników włóknienia wątroby u młodzieży z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów leczonej metotreksatem. Materiał i metody: Do badania włączono łącznie 68 dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów. Przebadano 68 pacjentów – 25 chłopców (36,8%) i 43 dziewczynki (63,2%). Na podstawie skumulowanej dawki metotreksatu dzieci podzielono na cztery grupy. Analizie poddano następujące parametry: stężenie bilirubiny całkowitej i jej frakcji, cholesterolu, β-lipoproteiny, transaminazy asparaginianowej i aminotransferazy alaninowej. Ponadto dokonano oceny wskaźników włóknienia wątroby, tj. APRI, FIB-4, AAR i AARPRI. Wyniki: Ocena dynamiki nieinwazyjnych wskaźników włóknienia wątroby ujawniła ich niejednorodny charakter i zależność od dawki skumulowanej. Statystycznie istotne zmiany wskaźników włóknienia i parametrów biochemicznych obserwowano po osiągnięciu przez dzieci skumulowanych dawek metotreksatu wynoszących 1 g i 3 g. Wnioski: Istnieje możliwość dokładniejszego monitorowania czynności wątroby podczas całego procesu leczenia, a także – kiedy jest to konieczne – przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki. Z uzyskanych danych wynika, że wskaźnik APRI (stosunek aktywności aminotransferazy asparaginianowej do liczby płytek krwi) wykazuje największą użyteczność.