Wielonienasycone kwasy tłuszczowe w redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego
Maciej Kołodziejczyk, Łukasz Bułdak, Bogusław Okopień
Affiliation and address for correspondenceChoroby układu sercowo-naczyniowego stanowią najczęstszą przyczynę zgonów na całym świecie. Ich prewencja, rozpoznawanie oraz leczenie stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Mimo że istnieje liczna grupa leków, które znacznie zmniejszają ryzyko sercowo-naczyniowe, u wielu pacjentów wciąż jest ono na wysokim poziomie. Ze względu na wieloczynnikową etiologię i złożony patomechanizm chorób układu sercowo-naczyniowego kwestia opracowywania coraz bardziej skutecznej ich terapii pozostaje otwarta. W latach 80. XX wieku zaobserwowano, że dieta bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, szczególnie kwas eikozapentaenowy oraz kwas dokozaheksaenowy, wiąże się z mniejszą częstością występowania chorób układu sercowo-naczyniowego. Z tego powodu wielonienasycone kwasy tłuszczowe zaczęły stanowić przedmiot wielu badań klinicznych dążących do poznania mechanizmu ich działania oraz określenia ich dokładnego wpływu na ryzyko sercowo-naczyniowe. Obecnie wiadomo, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe oddziałują na liczne aspekty stanowiące kluczowe czynniki rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Charakteryzują się przede wszystkim: pozytywnym wpływem na budowę oraz funkcjonowanie błon komórkowych, zdolnością zmniejszania stanu zapalnego oraz obniżania ciśnienia tętniczego, działaniem przeciwzakrzepowym i przeciwpłytkowym, działaniem antyarytmicznym, zdolnością poprawy kurczliwości mięśnia sercowego oraz korzystnym wpływem na profil lipidowy. Z najnowszych analiz dotychczas dostępnych badań klinicznych wynika, że obniżają one ryzyko sercowo-naczyniowe w prewencji zarówno pierwotnej, jak i wtórnej. W związku z tym stanowią obiecującą opcję terapeutyczną. Warto podkreślić, że efekt działania wydaje się zależeć od typu przyjmowanych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, ich dawki oraz czynników indywidualnych. Niemniej jednak zagadnienie to jest niezwykle złożone i wymaga dalszych badań w celu dokładnego poznania mechanizmu działania i określenia idealnych dawek leczniczych mogących poprawić rokowanie pacjentów.
