Anafilaksja związana z pokarmem jest najczęstszą formą anafilaksji oraz najczęstszą przyczyną zgonu z powodu ostrej reakcji nadwrażliwości u dzieci. Występuje najczęściej po przypadkowym spożyciu pokarmu, w wyniku inhalacji alergenu pokarmowego rozproszonego w powietrzu, po kontakcie alergenu ze skórą, a także w trakcie wykonywania prób prowokacyjnych z pokarmem. Obecnie nie ma zgodności co do uniwersalnej, klinicznej definicji anafilaksji, jak również jednolitej skali oceniającej stopień ciężkości jej przebiegu klinicznego. Ostatnie osiągnięcia diagnostyki molekularnej w alergologii pozwalają w wielu przypadkach na szczegółowe rozpoznanie cząsteczki alergenowej odpowiedzialnej za wystąpienie anafilaksji. Wraz z rozwojem medycyny precyzyjnej definiowane są nowe fenotypy i endotypy anafilaksji. Przebieg anafilaksji jest całkowicie nieprzewidywalny i nawet początkowo łagodne objawy mogą zwiastować reakcję potencjalnie śmiertelną. Jednocześnie znaczną część natychmiastowych epizodów nadwrażliwości na pokarm stanowią reakcje łagodne, określane jako systemowe reakcje alergiczne. Na wystąpienie oraz ciężkość przebiegu klinicznego anafilaksji pokarmowej wpływają czynniki związane bezpośrednio z organizmem dziecka, choroby współistniejące, rodzaj i właściwości samego alergenu czy też obecność kofaktorów. Nieprzewidywalność przebiegu reakcji anafilaktycznej uzasadnia konieczność natychmiastowego leczenia, którego podstawę stanowi szybkie domięśniowe podanie adrenaliny, niezależnie od stopnia ciężkości anafilaksji. Opóźnienie w podaniu adrenaliny wiąże się z większym ryzykiem ciężkiego przebiegu i zgonu. Właściwe i szybkie leczenie anafilaksji jest jeszcze bardziej istotne w okresie pandemii COVID-19, z racji utrudnionego dostępu do placówek medycznych, stąd w aktualnych wytycznych leczenia anafilaksji pokarmowej podkreśla się konieczność podania adrenaliny natychmiast po wystąpieniu pierwszych, nawet łagodnych, ale szybko postępujących objawów oraz zaleca się, aby chory posiadał przy sobie co najmniej dwie autostrzykawki lub ampułkostrzykawki z adrenaliną.

anafilaksja związana z pokarmem (pokarmowa), COVID-19, endotyp, fenotyp, molekuły alergenowe