Azytromycyna – antybiotyk i nie tylko
Adam J. Sybilski1,2
Azytromycyna, należąca do podklasy azalidów, jest pochodną erytromycyny, uzyskaną przez wstawienie do pierścienia laktonowego atomu azotu podstawionego grupą metylową. W ten sposób osiągnięto lepszą stabilność w niskim pH soku żołądkowego, lepszą biodostępność i wydłużony okres półtrwania w stosunku do erytromycyny. Mechanizm przeciwbakteryjnego działania azytromycyny polega na hamowaniu syntezy białek komórki bakteryjnej poprzez wiązanie się z podjednostką 50S rybosomu i uniemożliwieniu translacji bakteryjnego mRNA oraz biosyntezy białek. Oprócz działania bakteriobójczego azytromycyna wykazuje również właściwości immunomodulujące, przeciwzapalne i przeciwwirusowe. Z tego względu jest stosowana w zaostrzeniach astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Jednak najważniejsze są jej skuteczność przeciwbakteryjna oraz wysokie bezpieczeństwo. W praktyce klinicznej można przedstawić kilka modelowych profili klinicznych pacjentów: dzieci z pozaszpitalnym zapaleniem płuc o etiologii Mycoplasma pneumoniae, z nawracającymi infekcjami dróg oddechowych i zaostrzeniami przewlekłych zapaleń, z ostrym zapaleniem oskrzeli o prawdopodobnej etiologii bakteryjnej, z anginą i uczuleniem na antybiotyki β-laktamowe, z krztuścem. Skuteczność azytromycyny udowodniono też w pierwotnych zakażeniach skóry i tkanek miękkich oraz róży. Jednak, co uzasadniają ostatnie doniesienia, azytromycyna może mieć również nietypowe zastosowania, np. w biegunce podróżnych, chorobie kociego pazura (bartoneloza – riketsjoza) czy mykobakteriozie (prątki niegruźlicze). Cechy dobrego antybiotyku to: odpowiednie spektrum działania, skuteczność, bezpieczeństwo, niski odsetek opornych bakterii, dobra biodostępność, łatwy do zapamiętania i zastosowania, praktyczny oraz prosty schemat dawkowania, a także optymalny koszt. Azytromycyna jest bliska spełnienia tych warunków.