Zespół jelita nadwrażliwego – rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne, miejsce leków rozkurczowych
Anna Cybulska
Zespół jelita nadwrażliwego to częsta i nawracająca choroba, która występuje na wszystkich szerokościach geograficznych. Na półkuli północnej chorobowość jest oceniana na około 11%, z liczbową przewagą kobiet nad mężczyznami (2:1). Objawy zespołu rozwijają się najczęściej w trzeciej lub czwartej dekadzie życia. Przyczyna choroby jest złożona i nie do końca wyjaśniona. Wśród czynników etiopatogenetycznych wymienia się czynniki genetyczne, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, nadwrażliwość trzewną, stres psychologiczny oraz zakażenia jelitowe. Zespół jelita nadwrażliwego obniża jakość życia, utrudnia pracę zawodową i generuje duże wydatki z funduszy przeznaczonych na ochronę zdrowia; stanowi też poważne obciążenie finansowe dla samych pacjentów. Mimo uciążliwego przebiegu nie prowadzi jednak do rozwoju poważnej choroby z nadmierną umieralnością. Jest to zespół chorobowy przebiegający z nawracającymi bólami brzucha związanymi z defekacją, zmianą rytmu wypróżnień i/lub zmianą konsystencji stolca. Aktualnie rozpoznanie zespołu jelita nadwrażliwego powinno się opierać na Kryteriach Rzymskich IV, opublikowanych w maju 2016 roku. Stanowią one najnowszą aktualizację kryteriów diagnostycznych zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, określanych zgodnie z nową definicją jako zaburzenia interakcji jelitowo-mózgowych. Obecnie zespół jelita nadwrażliwego definiuje się jako ból brzucha występujący średnio przez co najmniej 1 dzień w tygodniu przez ostatnie 3 miesiące, który spełnia co najmniej 2 z 3 kryteriów – jest związany z: 1) defekacją, 2) zmianą częstości wypróżnień, 3) zmianą konsystencji stolca. W pracy przedstawiono ważniejsze zmiany wprowadzone w Kryteriach Rzymskich IV wraz z uzasadnieniem i omówiono znaczenie nowych kryteriów w praktyce klinicznej.