Hipoteza Barkera, dotycząca „oszczędnego fenotypu”, sugeruje istnienie związku między małą urodzeniową masą ciała a rozwojem otyłości, cukrzycy typu 2 i miażdżycy w przyszłości. Cel pracy: Ocena stanu odżywienia i częstości występowania wybranych czynników zagrożenia miażdżycą u osób w trzeciej dekadzie życia, w odniesieniu do ich masy urodzeniowej i terminu porodu. Materiał i metody: 119 osób w wieku 19–29 lat podzielono na grupy: urodzonych przedwcześnie (grupa I – 38 osób), urodzonych o czasie, z małą masą ciała (grupa II – 39 osób) i urodzonych o czasie, z prawidłową masą ciała (grupa K – 42 osoby) oraz na grupy urodzonych z masą ciała <10. i ≥10. centyla w stosunku do wieku ciążowego. Przeanalizowano dane demograficzno-społeczne dotyczące zachowań zdrowotnych, stanu zdrowia badanych oraz ich rodziców. Dokonano pomiarów masy i wysokości ciała, obwodów talii i bioder, wysokości ciśnienia tętniczego oraz – metodą impedancji bioelektrycznej – składu masy ciała. Oznaczono stężenia glukozy, cholesterolu i triglicerydów metodą testów paskowych. Wyniki: W grupie I, w porównaniu z pozostałymi grupami, stwierdzono istotnie wyższe średnie stężenie cholesterolu i znamiennie częstsze występowanie podwyższonych stężeń cholesterolu oraz nieznamiennie częstsze występowanie otyłości, w tym brzusznej. W grupie II odnotowano nieznamiennie częstsze występowanie otyłości brzusznej i zwiększonego odsetka tkanki tłuszczowej w porównaniu z grupą kontrolną oraz znamiennie najrzadsze występowanie hipercholesterolemii. Zaobserwowano dodatnią korelację wartości wskaźnika masy ciała urodzonych przedwcześnie i wskaźnika masy ciała ich matek. Wśród zespołu zmiennych niezależnych wpływających na liczbę czynników ryzyka miażdżycy potwierdzono istotne znaczenie urodzenia się przedwcześnie, wieku oraz nadmiernego stanu odżywienia rodziców. Wnioski: 1) Urodzenie się przedwczesne zwiększa ryzyko wystąpienia podwyższonych stężeń cholesterolu we krwi w trzeciej dekadzie życia. 2) Urodzenie się przedwczesne lub z hipotrofią wewnątrzmaciczną nie zwiększa ryzyka wystąpienia otyłości w trzeciej dekadzie życia. 3) Na liczbę czynników ryzyka miażdżycy pojawiających się u osób w trzeciej dekadzie życia wpływają przedwczesne urodzenie się, wzrastający wiek oraz nadmierny stan odżywienia rodziców.