Objawy pseudoalergii a zaburzenia metabolizmu histaminy
Joanna Kacik, Agata Wawrzyniak, Magda Rakowska, Bolesław Kalicki
Nietolerancja histaminy stanowi mało poznany typ nadwrażliwości, odpowiedzialny za szereg często poważnych objawów, mylnie interpretowanych jako alergia pokarmowa. Endogenna histamina powstaje z aminokwasu histydyny przy udziale enzymu dekarboksylazy histydyny. Poza endogenną produkcją histaminy amina ta może być dostarczana do organizmu wraz z pożywieniem. Szczególnie dużą zawartością histaminy charakteryzują się produkty długo dojrzewające i fermentujące. Niektóre produkty spożywcze poza znaczną zawartością histaminy stymulują również nadmierne jej uwalnianie z magazynów w ustroju. Należą do nich przyprawy, zioła, suszone owoce, a także liczna grupa dodatków spożywczych. Za nietolerancję histaminy uznaje się stan, w którym ilość histaminy w ustroju przekracza próg tolerancji organizmu, co prowadzi do rozwoju niepożądanych objawów. Wśród nich wymienia się przede wszystkim: objawy skórne (świąd, pokrzywka, zaczerwienienie skóry, zmiany trądzikowe), obrzęk naczynioruchowy, objawy ze strony układu oddechowego (obturacja i wodnisty wyciek z nosa, kichanie, kaszel, świszczący oddech), pokarmowego (kurcze brzucha, biegunka, wzdęcia), nerwowego (bóle głowy, zmęczenie, rozdrażnienie, niepokój, napady lęku), krwionośnego (tachykardia, hipotensja, ból w klatce piersiowej), pierwotne bolesne miesiączkowanie i wiele innych. Szacuje się, że prawie 1% społeczeństwa wykazuje skłonność do nietolerancji histaminy. Rozpoznanie tego zaburzenia opiera się na stwierdzeniu co najmniej dwóch charakterystycznych objawów oraz ich ustępowania bądź złagodzenia po zastosowaniu diety eliminującej histaminę z pożywienia. Nowym, aczkolwiek trudno dostępnym narzędziem w diagnostyce jest oznaczanie osoczowej aktywności oksydazy diaminowej, która w znaczący sposób koreluje z występowaniem objawów nietolerancji histaminy. Za fizjologiczną aktywność oksydazy diaminowej uważa się wartość >80 HDU/ml, za obniżoną – 40–80 HDU/ml, za bardzo obniżoną – <40 HDU/ml. Obecnie rozważa się możliwość wprowadzenia suplementacji oksydazy diaminowej jako metody profilaktycznej u pacjentów z obniżoną jej aktywnością.