Immunostymulacja szczepionkami doustnymi w prewencji i leczeniu nieżytów dróg oddechowych
Robert Szamborski
Układ oddechowy jest stale narażony na niekorzystne działanie czynników biologicznych i niebiologicznych. W obronie organizmu przed czynnikami infekcyjnymi układ odpornościowy pełni kluczową funkcję, dzięki ścisłej współpracy swoistych (nabytych) i nieswoistych (naturalnych, wrodzonych) mechanizmów odporności. Odpowiedź nieswoista czynnie wspomaga mechanizmy odpowiedzi swoistej. Umożliwia to skuteczną ochronę naszego organizmu przed rozwojem zakażenia, zarówno na etapie wnikania patogenów do organizmu, jak i po ich dostaniu się do tkanek. Stymulacja antygenami mikroorganizmów prowadzi do uaktywnienia swoistych mechanizmów odporności – odpowiedzi humoralnej i komórkowej. W odpowiedzi humoralnej uczestniczą swoiste immunoglobuliny różnych klas, które zapobiegają ponownemu rozwojowi choroby. Znajomość rozwoju procesów odporności umożliwia stymulację układu odpornościowego za pomocą preparatów farmaceutycznych. Do najczęściej stosowanych środków immunostymulujących należą szczepionki bakteryjne, nieswoiste i swoiste. Głównym celem stosowania szczepionek jest ochrona osób zdrowych przed zachorowaniem. Tradycyjne szczepionki profilaktyczne to preparaty immunogenne. Zawierają kombinację ekstraktów różnych bakterii, najczęściej czynników etiologicznych zakażeń górnych dróg oddechowych. Szczepionki nieswoiste mają na celu wywołanie swoistych reakcji immunologicznych wobec antygenów zawartych w szczepionce. Są bakteryjnymi immunostymulatorami, działającymi głównie przez pobudzanie i mobilizację mechanizmów obronnych gospodarza. Zwiększają one właściwości bakteriobójcze surowicy, powodując wzrost poziomu naturalnych przeciwciał. Reakcje te w razie potrzeby powinny być łatwo stymulowane przez występujący w naturze patogen i powinny skutecznie neutralizować lub ograniczać chorobę. Wśród pacjentów poddanych terapii szczepionką nieswoistą odnotowano spadek liczby epizodów zakażeń układu oddechowego, a także ograniczenie potrzeby zastosowania antybiotyków.