Powikłania neurologiczne w przebiegu boreliozy – obserwacje kliniczne
Katarzyna Jastrzębska, Anna Kućko, Kinga Pastucha, Agnieszka Pskit, Katarzyna Tusznio, Anna Mierzejewska, Bolesław Kalicki
Borelioza to przewlekła choroba wielonarządowa powodowana przez zakażenie krętkami Borrelia burgdorferi, dla których wektorami są kleszcze z rodzaju Ixodes. Polska jest krajem o średnim i wysokim wskaźniku zakażenia kleszczy. Zapadalność na boreliozę w ostatnich latach rośnie, a jej największe nasilenie odnotowuje się latem, szczególnie na terenach endemicznych. Ryzyko zakażenia zależy od rodzaju krętka wywołującego chorobę, a także czasu, przez jaki przebywa on w skórze człowieka. Istotne jest jak najszybsze usunięcie pasożyta, najpóźniej do 24 godzin od wniknięcia krętka. Zakażenie wywołuje trzy stadia choroby, choć nie zawsze wszystkie muszą występować. W stadium pierwszym obserwujemy charakterystyczny rumień wędrujący lub, rzadziej, chłoniaka limfocytowego skóry. W stadium drugim pojawiają się dolegliwości ogólne, dochodzi do zajęcia mięśnia sercowego, stawów bądź układu nerwowego. W późnej fazie choroby mamy do czynienia z nieodwracalnymi poważnymi powikłaniami dotyczącymi układu nerwowego, układu narządu ruchu i skóry. Podstawą do rozpoznania boreliozy jest pozytywny wywiad w kierunku ukłucia przez kleszcza oraz występowanie objawów klinicznych potwierdzonych badaniami serologicznymi. W przypadku rumienia wędrującego do wdrożenia leczenia bez laboratoryjnej weryfikacji zakażenia wystarczy sama jego obecność. Diagnostyka serologiczna opiera się przede wszystkim na testach ELISA, a w drugim etapie – weryfikujących testach Western blot. Dodatnie badania serologiczne bez obecności objawów klinicznych i dodatniego wywiadu nie upoważniają do rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia. Rodzaj oraz droga i czas podawania antybiotyku zależą od rozpoznanego stadium i zajętego narządu. Do leków najczęściej stosowanych w przypadku boreliozy należą: amoksycylina, doksycyklina (powyżej 12. roku życia) i ceftriakson.