Rola ultrasonografii w diagnostyce najczęstszych neuropatii obwodowych
Berta Kowalska1, Marta Walentowska-Janowicz2
W praktyce lekarza rodzinnego najczęstszą neuropatią obwodową zgłaszaną przez pacjentów jest zespół kanału nadgarstka, a drugą co do częstości – zespół rowka nerwu łokciowego. Zespół kanału nadgarstka jest wynikiem ucisku na nerw pośrodkowy na poziomie więzadła poprzecznego nadgarstka, a zespół rowka nerwu łokciowego – ucisku na nerw łokciowy na poziomie rowka kości ramiennej. Diagnostyka tych zespołów opiera się na charakterystycznym wywiadzie, badaniu klinicznym oraz badaniach pomocniczych. W badaniu klinicznym oceniane są zaburzenia czucia, zaniki mięśniowe. Do tej pory standardem badań pomocniczych były badania elektrofizjologiczne, które obecnie coraz częściej zastępowane są badaniem ultrasonograficznym z użyciem głowic wysokiej częstotliwości. Podobnie jak w przypadku innych rodzajów badań ultrasonograficznych diagnostyka nerwów obwodowych, w tym pośrodkowego i łokciowego, ma charakter nieinwazyjny, jest dobrze tolerowana przez pacjentów, względnie tania i łatwo dostępna. Od badającego wymagana jest wiedza co do anatomii topograficznej nerwów oraz kryteriów oceny ultrasonograficznej neuropatii obwodowych. W badaniu ultrasonograficznym ocenie podlegają kształt i pole przekroju poprzecznego pnia nerwowego, jego echogeniczność, unaczynienie oraz stosunek do otaczających tkanek. Nerwy ruchowe i czuciowo-ruchowe można oceniać również pośrednio poprzez analizę obrazu ultrasonograficznego zaopatrywanych przez nie brzuśców mięśni szkieletowych. Ważnym elementem badania ultrasonograficznego jest ponadto ocena dynamiczna nerwów. Zespół kanału nadgarstka i zespół rowka nerwu łokciowego należą do grupy neuropatii tzw. uciskowych, których cechą wspólną obrazu ultrasonograficznego jest obrzęk nerwu i jego przekrwienie proksymalnie od miejsca kompresji.