Kwas acetylosalicylowy: wczoraj, dziś, jutro
Marina Nikołajewna Dołżenko
Zastosowanie kwasu acetylosalicylowego we współczesnej praktyce klinicznej jest jednym z podstawowych założeń pierwotnej i wtórnej prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego. W artykule przeanalizowano historię problemu, mechanizm efektywności przeciwpłytkowej kwasu acetylosalicylowego, celowość zastosowania jego wysokich i niskich dawek, a także wykorzystanie u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, po zabiegach rewaskularyzacji mięśnia sercowego oraz w profilaktyce udaru mózgu. Odniesiono się również do właściwości kwasu acetylosalicylowego zależnych od płci, podkreślając szczególnie istotny wpływ u kobiet w wieku powyżej 65 lat oraz podając zalecenie stosowania u kobiet w każdym wieku, w tym u młodych, z podwyższonym ryzykiem rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, m.in. związanych z procesem miażdżycowym. Przeanalizowano także kwestię oporności na kwas acetylosalicylowy, która charakteryzuje się zarówno jego niezdolnością do zapobiegania rozwojowi powikłań zakrzepowych, jak i do adekwatnego tłumienia funkcji płytek krwi ocenianego w badaniach laboratoryjnych. Częstość ujawniania oporności na kwas acetylosalicylowy u chorych, którzy go stosują, waha się w zakresie 1–68%. Zwrócono uwagę na profilaktykę powikłań stosowania kwasu acetylosalicylowego związanych z rozwojem choroby wrzodowej – możliwe jest np. przyjmowanie postaci dojelitowej leku, która nieco zmniejsza ryzyko uszkodzeń śluzówki żołądka i krwotoków żołądkowo-jelitowych. Duże znaczenie ma przestrzeganie zaleceń terapeutycznych dotyczących kwasu acetylosalicylowego, tzn. należy uwzględniać możliwość obniżenia jego biodostępności w wyniku nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych, nieodpowiedniego sposobu dozowania albo zaburzeń jego wchłaniania w przewodzie pokarmowym.