Jak różnicować wymioty u noworodków i niemowląt? Część IV. Metaboliczne, endokrynologiczne i sercowo-naczyniowe przyczyny wymiotów
Zbigniew Krenc
Wymioty u niemowląt są często obserwowanym objawem chorobowym, o bardzo zróżnicowanym podłożu patogenetycznym. Do rzadkich przyczyn wymiotów w tej grupie wiekowej należą choroby metaboliczne i endokrynologiczne, a wyjątkowo także schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Do chorób metabolicznych przebiegających ze zwracaniem pokarmu należą zaburzenia metabolizmu białek, m.in. fenyloketonuria, leucynoza, zaburzenia cyklu mocznikowego i kwasice organiczne. Wymioty w zaburzeniach metabolizmu węglowodanów, takie jak galaktozemia czy fruktozemia, mają bezpośredni związek z wprowadzeniem do posiłków źle tolerowanych cukrów. Chociaż objawy ze strony przewodu pokarmowego rzadko towarzyszą defektom metabolizmu tłuszczów, to mogą pojawiać się w niektórych przypadkach wrodzonych zaburzeń beta-oksydacji kwasów tłuszczowych oraz w zespole Smitha-Lemliego-Opitza. W diagnostyce wymiotów u niemowląt należy także uwzględnić przyczyny jatrogenne, np. hiperkalcemię spowodowaną zatruciem witaminą D3. Wśród endokrynologicznych czynników zwracania pokarmu u niemowląt na pierwszy plan wysuwają się choroby występujące pod wspólną nazwą zespołu utraty soli, w tym wrodzony przerost kory nadnerczy, najczęściej wywoływany niedoborem 21-hydroksylazy. Do bardzo rzadkich przyczyn wymiotów u najmłodszych dzieci należą choroby układu sercowo-naczyniowego związane z uszkodzeniem miokardium (zawał serca, zapalenie mięśnia sercowego). Z kolei anomalie anatomiczne wielkich pni tętniczych wraz z ich odgałęzieniami (pierścienie naczyniowe) mogą powodować zaburzenia połykania oraz wymioty w wyniku ucisku na przełyk. Także w obrazie klinicznym nagłego stanu nadciśnieniowego, rozwijającego się u niemowląt w przebiegu chorób naczyniowo-nerkowych, uszkodzenia miąższu nerek czy koarktacji aorty, mogą dominować nudności i wymioty.