Martwica kości szczęk związana ze stosowaniem bifosfonianów. Opis przypadków
Wojciech Leśniak, Aldona Chloupek, Barbara Biernacka, Jan Przybysz, Tomasz Piętka, Wojciech Domański, Jarosław Dąbrowski, Grzegorz Krzymański
Bifosfoniany należą do silnych inhibitorów osteoklastów. Znajdują szerokie zastosowanie w leczeniu chorób przebiegających ze wzmożoną resorpcją kości: osteoporozy, choroby Pageta i osteogenesis imperfecta. Leki te zmniejszają adhezję komórek nowotworowych do kości, ograniczają osteolizę wywołaną nowotworem i hiperkalcemię. Zmniejszają dolegliwości bólowe w szpiczaku mnogim i w przerzutach do kości. Powszechnie panujące przekonanie o bezpieczeństwie spowodowało rozszerzenie wskazań do ich stosowania. Pacjenci onkologiczni przyjmujący bifosfoniany dożylnie, w wysokich dawkach są bardziej narażeni na działania niepożądane terapii niż pacjenci przyjmujący je doustnie. Jednym z najpoważniejszych powikłań jest martwica kości szczęk. W 2003 roku opisano po raz pierwszy związek pomiędzy terapią bifosfonianami a martwicą kości szczęk. W piśmiennictwie znajdujemy coraz więcej przykładów tego działania niepożądanego, także po stosowaniu leków doustnie. Mogą pojawiać się ból, obrzęk, owrzodzenie, odsłonięcie kości, przetoki, złamania patologiczne, uciążliwe dla pacjenta i obniżające jakość życia. Leczenie martwicy kości szczęk jest trudne i rzadko przynosi spodziewany efekt. Główną rolę odgrywa leczenie zachowawcze i redukcja objawów. Odstawienie bifosfonianów nie ma bezpośredniego wpływu na przebieg martwicy kości szczęk, ze względu na kumulację leku w kości. Istotne jest przygotowanie pacjenta przed rozpoczęciem podawania bifosfonianów, wymagające stałej współpracy pomiędzy lekarzami onkologami, ortopedami i chirurgami szczękowo-twarzowymi. Higiena jamy ustnej i leczenie chorób współistniejących stanowi ważny element postępowania. Celem pracy jest przedstawienie trzech przypadków martwicy kości szczęk u pacjentów poddanych leczeniu bifosfonianami.