Zaburzenia odżywiania u młodzieży
Karolina Kierus, Irena Białokoz‑Kalinowska, Janina Piotrowska‑Jastrzębska
Zaburzenia odżywiania o typie jadłowstrętu psychicznego, jadłowstrętu atypowego oraz bulimii zgodnie z aktualną wiedzą medyczną należą do poważnych zaburzeń psychicznych występujących u młodzieży w okresie dojrzewania. Na zachorowanie najbardziej narażone są dziewczęta w wieku 14‑18 lat (w przypadku anoreksji), z tendencją do obniżania dolnej granicy wieku. Przyczyną tych zaburzeń jest nie tyle dążenie do uzyskania szczupłej sylwetki, ile zespół wielu czynników wpływających na rozwój emocjonalny dziecka, proces separacji – indywidualizacji, poczucie własnej wartości, akceptacja siebie i swojego ciała. Bardzo istotną rolę w rozwoju zaburzeń odżywiania u młodzieży odgrywają: dysfunkcja systemu rodzinnego, nadmiernie kontrolująca matka, stawiająca wysokie wymagania, oraz charakterystyczne cechy osobowości chorego, między innymi wygórowana ambicja, perfekcjonizm, silna wola, determinacja w dążeniu do osiągnięcia celu. Objawy jadłowstrętu psychicznego pojawiają się zazwyczaj skrycie, najczęściej rozpoczynają się od stopniowej rezygnacji z wybranych pokarmów z diety, np. słodyczy, pieczywa, mięsa, wprowadzania zasad „zdrowego żywienia” itp. W początkowej fazie choroby ograniczanie jedzenia pełni funkcję czynnika wzmacniającego, dającego chorej poczucie kontroli, satysfakcji czy nawet sukcesu. Zachowania bulimiczne przez długie miesiące pozostają niezauważone przez otoczenie chorego, gdyż najczęściej nie dochodzi do utraty masy ciała. U ponad połowy osób cierpiących na anoreksję pojawiają się myśli suicydalne oraz próby samobójcze, znaczna część chorych podejmuje także zachowania autodestrukcyjne. Leczenie pacjentów z zaburzeniami odżywiania jest długotrwałe. Oprócz prawidłowo prowadzonej terapii żywieniowej konieczne są stała opieka psychiatryczna, psychoterapia indywidualna, psychoedukacja opiekunów oraz terapia rodzinna. Ponieważ istnieje bezpośrednia zależność między czasem trwania choroby a możliwościami skutecznej terapii, bardzo ważne jest wczesne rozpoczęcie leczenia.