Iga Grad1, Katarzyna Kiliś-Pstrusińska1,2

Affiliacja i adres do korespondencji
1 Instytut Pielęgniarstwa, Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, ul. Katowicka 68, 45-060 Opole. Dyrektor: dr n. med. Lucyna Sochocka
2 Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Akademii Medycznej we Wrocławiu, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław. Kierownik: prof. dr hab. n. med. Danuta Zwolińska
Adres do korespondencji: Prof. nadzw. dr hab. n. med. Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Akademii Medycznej we Wrocławiu, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław, tel.: 71 736 44 13, e-mail: kilis@nefped.am.wroc.pl
Praca finansowana ze środków własnych
Pierwotne nadciśnienie tętnicze (PNT) jest coraz częściej rozpoznawane u dzieci i młodzieży. Występuje zwykle jako stan przednadciśnieniowy lub pierwsze stadium nadciśnienia tętniczego. Podobnie jak u dorosłych związane jest z otyłością, stylem życia i rodzinnym występowaniem choroby. Powikłania narządowe PNT stwierdza się u ponad 40% dzieci w momencie rozpoznania choroby. W terapii PNT istotne miejsce zajmuje postępowanie niefarmakologiczne, odnoszące się do modyfikacji stylu życia i zachowań związanych ze zdrowiem. Stosuje się je u dzieci z rozpoznanym stanem przednadciśnieniowym jako jedyną formę terapii, natomiast w nadciśnieniu tętniczym – jako leczenie uzupełniające. Niełatwy proces zmiany stylu życia wymaga współpracy personelu medycznego z pacjentami i ich rodzinami. Szczególną rolę powinna odgrywać pielęgniarka ze względu na bezpośredni, ciągły kontakt z pacjentem i jego opiekunami. Konieczne jest wnikliwe monitorowanie osób z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym i w stanie przednadciśnieniowym. Istotne są także promocja zdrowego stylu życia, wczesne identyfikowanie dzieci obarczonych ryzykiem wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego oraz podejmowanie odpowiednich działań interwencyjnych w stosownym czasie. W pracy omówiono zasady profilaktyki i terapii nadwagi/otyłości (zmiana diety, aktywność fizyczna), nieprawidłowości snu, zaburzeń zachowania (tzw. wzór zachowania A). Podkreślono negatywny wpływ stosowania używek przez młodocianych na rozwój PNT. Przedstawiono reguły współpracy pielęgniarki z chorymi na PNT, niezbędne dla efektywności podejmowanych interwencji. Zwrócono uwagę na konieczność edukacji prozdrowotnej w placówkach oświatowych i na zajęciach pozaszkolnych.
pierwotne nadciśnienie tętnicze, dzieci, profilaktyka, leczenie niefarmakologiczne, rola pielęgniarki