Astma i POChP to choroby charakteryzujące się zmiennym zwężeniem dróg oddechowych określanym jako „obturacja oskrzeli”. Obturacja wywołana jest przez zapalenie błony śluzowej i przebudowę, które wynikają z napływu komórek zapalnych oraz działania różnorodnych mediatorów i cytokin. W procesie zapalnym zaangażowane są różne struktury i procesy określane jako „jednostka nabłonkowo-mezenchymalna”. Rozpoznanie astmy opiera się na wywiadzie, badaniu alergologicznym i ocenie wskaźników spirometrycznych. Do podstawowych wskaźników stosowanych do właściwej interpretacji czynności płuc należą: FVC, FEV1 i stosunek FEV1 do FVC. Stopień ciężkości zaburzeń wentylacji opiera się na ocenie wartości odsetka FEV1 w stosunku do wartości należnej. Charakterystyczną cechą astmy jest zmienność objawów klinicznych i wskaźników spirometrycznych. Najważniejszym wskaźnikiem charakteryzującym obturację jest FEV1/FVC. Typowe wskaźniki spirometryczne to: prawidłowa FVC, obniżone FEV1 i FEV1/FVC. Czasami FVC i FEV1 są jednocześnie obniżone, a FEV1/FVC pozostaje w normie lub prawie w normie. Częścią badań funkcji płuc jest test odwracalności obturacji. Wzrost FEV1 i/lub FVC 12% w stosunku do wartości wyjściowej i 200 ml stanowi dodatnią odpowiedź bronchodylatacyjną. Celem tego testu jest określenie, czy czynność płuc może poprawić się po wziewaniu 400 μg salbutamolu lub po 2-8-tygodniowym leczeniu wziewnymi glikokortykosteroidami. Wskaźniki spirometryczne pozwalają ocenić ciężkość choroby i możliwość interwencji terapeutycznej. W celu diagnozowania astmy i oceny leczenia należy również dokonywać pomiaru nadreaktywności oskrzeli dróg oddechowych. Nadreaktywność oskrzeli jest bardzo czułym, lecz nieswoistym narzędziem dla celów diagnostycznych. Ujemny wynik testu wziewnego z metacholiną pozwala wykluczyć astmę, dodatni wynik testu potwierdza rozpoznanie astmy w wątpliwych przypadkach z nietypowymi objawami, kiedy nie obserwuje się poprawy wskaźników spirometrycznych po lekach rozszerzających oskrzela. Monitorowanie nadreaktywności oskrzeli podczas leczenia astmy pozwala również osiągnąć lepszą kontrolę tej choroby.

astma, diagnozowanie astmy, wskaźniki spirometryczne, test odwracalności, nieswoista nadreaktywność oskrzeli