Naczelne karmią wyłącznie piersią we wczesnym niemowlęctwie, po którym następuje okres częściowego karmienia piersią i wprowadzania tylko wybranych pokarmów z diety dorosłych osobników. Zależności pomiędzy sposobem odżywiania człowieka w pierwszych latach życia a stanem zdrowia w perspektywie krótkoi długoterminowej są coraz lepiej poznane. Rodzice muszą stale podejmować decyzje dotyczące wyboru pożywienia małego dziecka. Mleko krowie i przetwory mleczne mają duży udział w typowej diecie Polaków. Karmienie niemowląt niemodyfikowanym mlekiem krowim związane jest ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia niedoboru żelaza, alergii pokarmowej, zaburzeń wodno-elektrolitowych i ciężkiego odwodnienia, chorób autoimmunologicznych, otyłości, rezygnacji z podaży pokarmu kobiecego i mleka modyfikowanego. Pediatra i lekarz rodzinny podczas kontaktu z rodzicem pytającym, kiedy można wprowadzić pełne mleko krowie do diety, powinni mieć wizję schematu postępowania, który uwzględnia dane patofizjologiczne i epidemiologiczne oraz oficjalne zalecenia. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego wyboru czasu wprowadzania mleka krowiego do diety oraz stosowania mleka odtłuszczonego. Lekarze i dietetycy, którzy podejmują decyzje odnośnie do wyboru diety, muszą uwzględniać liczne czynniki warunkujące harmonijny rozwój niemowląt i młodszych dzieci. Dla opracowania optymalnych rekomendacji dotyczących żywienia mlekiem krowim, które przyczyniałyby się do zmniejszania ryzyka rozwoju alergii i niedokrwistości z niedoboru żelaza oraz nie powodowały ograniczania karmienia piersią, niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań nad wdrażaniem różnych schematów żywienia. Wnioski: 1) Wprowadzeniu mleka krowiego do diety powinna towarzyszyć troska o równoczesne spożycie pokarmów zasobnych w żelazo. Eksperci z wielu krajów wskazują na celowość wprowadzania mleka krowiego po ukończeniu pierwszego roku życia. 2) Odtłuszczone mleko krowie może być stosowane u młodszych dzieci w przypadku ścisłego ustalenia wskazań. 3) Bardzo duża podaż mleka krowiego uniemożliwia przyzwyczajenie do stosowania zróżnicowanej diety.

mleko krowie, mleko dla niemowląt, przetwory mleczne, zmniejszona zawartość tłuszczu, posiłki uzupełniające, żywienie