Potencjał olejków eterycznych w profilaktyce i terapii grzybic
Monika Sienkiewicz, Andrzej Denys
Silne właściwości antyseptyczne olejków eterycznych znane są od wielu wieków. Są one produktami metabolizmu wtórnego roślin. Olejki eteryczne i ich składniki wykazują działanie hamujące wzrost wobec bakterii, grzybów, wirusów i pierwotniaków. Ich aktywność przeciwdrobnoustrojowa jest ściśle związana ze składem chemicznym. Do tej pory nie odnotowano doniesień o rosnącej oporności szczepów bakterii i grzybów na składniki olejków. Olejki eteryczne wykazują m.in. właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i antyoksydacyjne. Do najbardziej skutecznych olejków o najsilniejszych właściwościach przeciwgrzybiczych należą olejki pozyskiwane z drzewa herbacianego, tymianku, oregano, cząbru, bazylii, szałwii, goździkowca i cynamonowca. Największą aktywnością charakteryzują się olejki zawierające fenole - tymol, karwakrol i eugenol. Olejki tymiankowy, oreganowy i cząbrowy zawierają tymol i karwakrol, natomiast pozyskiwane z goździkowca i z liści cynamonowca zawierają eugenol. Jeden z najbardziej efektywnych olejków jest pozyskiwany z drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia). Olejek ten wykazuje wysoką aktywność wobec Candida sp., Trichophyton sp. i Microsporum sp. Olejki tymiankowy, oreganowy i rozmarynowy ze względu na szerokie spektrum aktywności mogą być polecane w leczeniu zakażeń wywoływanych przez Candida albicans, Trichophyton sp., Epidermophyton floccosum i Microsporum canis. Olejek goździkowy i cynamonowy z liści wykazują znaczące działanie hamujące wobec Aspergillus flavus, Aspergillus parasiticus, Candida albicans i Cryptococcus neoformans. Olejki eteryczne oraz ich składniki mogą posiadać silne działanie immunostymulujące, zaliczamy do nich: olejek sosnowy, cytrynowy, geraniowy, α-pinen. Olejki eteryczne znalazły zastosowanie w leczeniu infekcji dermatologicznych pochodzenia grzybiczego. Dobre wyniki przynosi również stosowanie olejków w ginekologii i w terapii zakażeń układu oddechowego.