Obraz kliniczny i następstwa zakażenia pałeczką Yersinia enterocolitica
Ludmiła Bartoszewicz, Bolesław Kalicki, Anna Grad, Anna Jung, Janusz Żuber
Yersinia enterocolitica (Y enterocolitica) jest pałeczką Gram-ujemną zaliczaną od 1964 roku do grupy Enterobacteriaceae. Na podstawie właściwości biochemicznych i serologicznych wyodrębniono szereg biotypów i serotypów Y. enterocolitica. Najbardziej rozpowszechnione są biotypy 1B, 2, 4 i należące do nich odpowiednio serotypy O:8, O:9, O:3. Spośród serotypów zachorowania na całym świecie najczęściej wywołuje serotyp O:3. Obecnie w Polsce i w innych krajach europejskich notuje się stały wzrost zakażeń spowodowanych wysoce zjadliwym szczepem O:8, który do tej pory występował tylko na terenie USA. Pałeczka Yersinia jest przyczyną odzwierzęcej choroby zwanej jersiniozą. Człowiek najczęściej zaraża się nią drogą pokarmową, spożywając zakażone produkty pochodzenia zwierzęcego. Przebieg kliniczny jersiniozy jest zróżnicowany i zależny od zjadliwości bakterii oraz wieku i stanu odporności chorego. Zakażenie najczęściej wywołuje łagodne objawy nieżytu jelitowego. Do najczęstszych czynników bakteryjnych wywołujących zapalenie jelit na terenie Europy oprócz zakażeń bakteryjnych zalicza się także Campylobacter pylori i Salmonella. W stanach obniżonej odporności organizmu zakażenie pałeczką Yersinia może wywołać ciężkie powikłania ropne, a także sepsę o wysokiej śmiertelności. Na terenie Polski nie udało się jeszcze ustalić źródła zakażeń serotypem O:8. Izolowano go na terenie całego kraju od chorych w różnym wieku i o odmiennym przebiegu klinicznym jersiniozy. Diagnostyka jersiniozy polega na wykonywaniu zarówno badań mikrobiologicznych, jak i serologicznych. Ponieważ metody te nie są doskonałe, w terapii jersiniozy powinny się one wzajemnie uzupełniać. Ze względu na niejednoznaczną sytuację epidemiologiczną zakażeń Y enterocolitica typu O:8 w przypadku podejrzenia zakażenia należy zebrać dokładny wywiad i wraz z pobranymi próbkami przesłać go do Instytutu Bakteriologii Państwowego Zakładu Higieny w celu przeprowadzenia szczegółowego serotypowania i oceny czynników zjadliwości. Równie istotne jak diagnostyka jest propagowanie działań zapobiegawczych chroniących przed zakażeniem, a także przestrzeganie podstawowych zasad higieny i unikanie spożywania niedogotowanych produktów pochodzenia zwierzęcego.