Pediatria i Medycyna Rodzinna (Pediatr Med Rodz), której pierwszy numer ukazał się w 2005 roku, ma ugruntowaną pozycję na rynku wydawnictw medycznych. Jesteśmy recenzowanym międzynarodowym czasopismem naukowym, publikującym prace oryginalne, poglądowe i kazuistyczne stanowiące istotny wkład w rozwój pediatrii i medycyny rodzinnej. 

Od dnia 28 czerwca 2023 r. (decyduje data zgłoszenia pracy w systemie) wydawca „Pediatrii i Medycyny Rodzinnej” (Paediatrics and Family Medicine) wprowadza odpłatność za publikację artykułu w wysokości 2000 zł/450 euro.

Choroby alergiczne oraz przewlekłe zapalne choroby układu oddechowego, takie jak astma czy przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, pozostają wciąż istotnym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Przyczyn narastających problemów związanych z tymi chorobami upatruje się we wzajemnym wpływie genów i środowiska. W świetle aktualnej wiedzy wydaje się, że środowiskowo zależna interakcja między ekosystemem mikrobioty dróg oddechowych a nabłonkiem jest w stanie kształtować funkcje lokalnego układu immunologicznego z wieloma konsekwencjami molekularnymi i klinicznymi. W prezentowanej pracy dokonano próby opisu roli zaburzeń składu mikrobioty (dysbiozy) górnych dróg oddechowych i alergii w rozwoju przewlekłego zapalenia błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci.

Mikrobiota skóry to złożony ekosystem, składający się z bakterii, grzybów i wirusów. Rolą mikrobioty ludzkiej skóry jest utrzymywanie homeostazy w organizmie, stąd zakłócenie równowagi naturalnego składu mikrobiomu człowieka może prowadzić do rozwoju zapalenia i infekcji. Atopowe zapalenie skóry to nieinfekcyjna, zapalna choroba skóry o przewlekłym i nawrotowym przebiegu, charakteryzująca się występowanie rumieniowo-złuszczeniowych zmian skórnych, z towarzyszącym świądem oraz tendencją do nadkażeń.

Odkrycie szczepień miało istotny wpływ na zmniejszenie śmiertelności ludzi, wydłużenie życia oraz poprawę jego jakości. W dobie postępującej globalizacji, kryzysu klimatycznego i migracji ludności problem zagrożenia rozwojem epidemii chorób zakaźnych powrócił. Potwierdzeniem przewidywanych obaw była pandemia COVID-19. Intensywna praca wielu ośrodków badawczych doprowadziła do powstania w krótkim czasie nowatorskiej szczepionki mRNA przeciwko tej chorobie. Preparaty tego rodzaju działają na zasadzie wprowadzenia matrycy mRNA do komórki gospodarza i syntezy antygenu in vivo. Po raz kolejny udało się ograniczyć rozprzestrzenianie choroby dzięki nauce, co stanowiło przełom dziejowy. W niniejszej pracy przedstawiono w zarysie historycznym etapy rozwoju wakcynologii prowadzące do powstania nowoczesnej koncepcji i technologii produkcji szczepionek.

Wystąpienie stanu nagłego związanego z napadem drgawek wiąże się z koniecznością właściwego rozpoznania i odpowiedniego postępowania leczniczego. W populacji pediatrycznej napad drgawek może się przerodzić w stan bezpośredniego zagrożenia życia, zwłaszcza gdy zostanie źle rozpoznany, a właściwe postępowanie zostanie wdrożone zbyt późno. W artykule przedstawiono podział drgawek zaproponowany przez International League Against Epilepsy oraz cezury czasowe napadów, w których należy podjąć odpowiednie leczenie pacjenta. Zasadniczą część niniejszej pracy stanowi opis postępowania niefarmakologicznego w przypadku napadu drgawek u pacjenta pediatrycznego, którego zasady oparto na wytycznych kilku uznanych organizacji.

Grypa jest ostrą wirusową chorobą układu oddechowego. Jej przebieg może być powikłany, szczególnie u osób starszych, dzieci oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi. Powikłania najczęściej obejmują: zapalenie płuc, zaostrzenie chorób przewlekłych, zajęcie mięśnia sercowego i zaburzenia neurologiczne. W pracy przeanalizowano częstość i czynniki powikłań grypy u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej. Badaniem objęto 631 dorosłych pacjentów, którzy zgłosili się do Poradni Lekarza Rodzinnego w Gostyniu w Wielkopolsce z powodu infekcji dróg oddechowych w okresie od stycznia 2019 do kwietnia 2020 roku. Spośród nich grypę zdiagnozowano u 90 osób.

Eozynofilowe zapalenie przełyku to złożona i wieloczynnikowa choroba będąca jedną z głównych przyczyn dysfagii wśród dzieci i dorosłych. U podłoża tego schorzenia leżą proces zapalny oraz wpływ chorób alergicznych. W patogenezie eozynofilowego zapalenia przełyku główną rolę odgrywają aktywowane alergenem limfocyty Th₂, eozynofile oraz interleukiny 4, 5 i 13. Wiodącymi objawami są trudności z połykaniem, zwłaszcza suchych pokarmów, i związane z tym wydłużenie czasu przeżuwania oraz epizody uwięźnięcia kęsów w przełyku, często wymagające leczenia endoskopowego. 

Wykwity skórne mogą stanowić pierwsze objawy choroby u dzieci, dzięki czemu możliwe jest jej wczesne rozpoznanie i leczenie. Badanie skóry dziecka to rutynowy element badania przedmiotowego, który dostarcza wielu cennych informacji ułatwiających prawidłowe rozpoznanie jednostki chorobowej. Rozróżnienie poszczególnych wykwitów skórnych, składających się na cały obraz choroby, często sprawia trudności diagnostyczne w kontekście chorób wysypkowych u dzieci w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Do chorób tych należy zaliczyć infekcje wirusowe, bakteryjne, pasożytnicze oraz te o niejednoznacznej etiologii, np. chorobę Kawasakiego. W niniejszej pracy opisano poszczególne wykwity skórne pierwotne i wtórne. 

Złamania kości u dzieci i młodzieży są problemem przede wszystkim ortopedycznym, ale złamania wielokrotne i mnogie mogą wymagać poszerzenia diagnostyki z udziałem pediatry, endokrynologa, a nawet genetyka. Szacuje się, że co trzecie dziecko w wieku do 17. roku życia dozna złamania kości, a częstość złamań rośnie wraz z wiekiem i osiąga swoje maksimum w wieku 11–14 lat. Większość złamań ma charakter pourazowy, część jest jednak objawem chorób genetycznie uwarunkowanych (wrodzona łamliwość kości, osteopetroza) lub zaburzeń gospodarki mineralnej (choroba metaboliczna kości wcześniaków, krzywice, osteoporoza). 

Niedokrwistość w populacji pediatrycznej jest częstym problemem, z którym stykają się pediatrzy i lekarze rodzinni. Nieleczona może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zahamowania rozwoju oraz upośledzenia funkcji poznawczych. Dlatego niezwykle ważne są znalezienie jej przyczyny i wdrożenie właściwego leczenia. Najczęstszą przyczyną niedokrwistości jest niedobór żelaza, dlatego w pierwszej kolejności należy zastosować jego doustną suplementację w odpowiedniej dawce. Anemia może być jednak wtórnym i nierzadko jedynym objawem patologicznych procesów zachodzących w organizmie.

Eozynofilowe choroby przewodu pokarmowego to grupa przewlekłych chorób zapalnych, charakteryzujących się występowaniem nacieków eozynofilowych w ścianie przewodu pokarmowego. Wśród nich wyróżniamy eozynofilowe zapalenie przełyku, eozynofilowe zapalenie żołądka i /lub jelita cienkiego oraz eozynofilowe zapalenie jelita grubego. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnych danych dotyczących częstości występowania, rozpoznawania i leczenia eozynofilowych chorób przewodu pokarmowego u dzieci.