Jedną z najczęstszych przyczyn wizyt pacjentów w gabinecie lekarza rodzinnego są zakażenia układu oddechowego. W leczeniu tych chorób kluczowa jest umiejętność szybkiego podjęcia decyzji odnośnie do włączenia bądź zaniechania antybiotykoterapii. Przy antybiotykoterapii natomiast ważny jest dobór odpowiedniego leku, jego dawki i czasu stosowania. Na pomoc lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej wychodzą rekomendacje ekspertów przygotowane w ramach Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie terapii z wyboru oraz postępowania przy niepowodzeniach leczenia pierwszego rzutu w poszczególnych postaciach pozaszpitalnych zakażeń dróg oddechowych u dzieci i u dorosłych. Duża część tych zakażeń jest powodowana przez wirusy, stąd autorzy przypominają skale i wytyczne, które ułatwiają rozpoznanie tych przypadków. Natomiast w razie konieczności włączenia antybiotykoterapii należy kierować się aktualną sytuacją epidemiologiczną. W przypadku zakażeń układu oddechowego najczęstszym patogenem pozostaje Streptococcus pneumoniae. Stąd lekiem pierwszego rzutu będzie na ogół amoksycylina, która pomimo pojawiającej się oporności pneumokoków na pochodne penicyliny stosowana w odpowiednio wysokich dawkach będzie optymalnym wyborem w walce z tymi patogenami. Amoksycylina z kwasem klawulanowym lub cefalosporyny są na ogół lekami drugiego rzutu, a w przypadkach nadwrażliwości natychmiastowej na beta-laktamy lub przy podejrzeniu etiologii atypowej zaleca się makrolidy.