Atopowe zapalenie skóry o ciężkim przebiegu u dzieci: dylematy terapeutyczne
Anna Lis-Święty1, Dorota Milewska-Wróbel2
Atopowe zapalenie skóry jest najczęstszym schorzeniem skóry rozpoznawanym we wczesnym dzieciństwie. U części dzieci objawy nie łagodnieją w miarę dorastania, lecz rozwija się atopowe zapalenie skóry o ciężkim przebiegu z uogólnionymi zmianami skórnymi, uporczywym świądem; choroba przyczynia się do cierpienia fizycznego i psychicznego, znacząco pogarszając jakość życia. Sygnałem do intensyfikacji terapii powinna być oporność na leczenie zewnętrzne i wielolekowość. Jednak w wielu przypadkach przyczyną ciężkiego i opornego na terapię atopowego zapalenia skóry jest niedostosowanie się do zaleceń terapeutycznych (non-adherence), w tym nieprawidłowa pielęgnacja skóry. Uporczywość zmian wypryskowych może być także skutkiem narażenia na środowiskowe czynniki drażniące, wtórnej infekcji, reakcji nadwrażliwości na leki zewnętrzne czy inne alergeny. W ciężkim atopowym zapaleniu skóry u dzieci zaleca się stosowanie mokrych opatrunków z kortykosteroidami miejscowymi, fototerapii światłem wąskopasmowym UVB, ogólnoustrojowych leków immunosupresyjnych, takich jak cyklosporyna A, metotreksat, mykofenolan mofetylu i azatiopryna. Brak jest wytycznych opartych na dowodach naukowych dotyczących leczenia tymi lekami. Należy unikać kortykosteroidów ogólnych, ale można zastosować krótkotrwałą terapię w celu szybkiego opanowania dużych zaostrzeń przed wdrożeniem innych form leczenia. Pacjenci wymagają podejścia holistycznego, obejmującego edukację i stosowanie nowoczesnych technik biopsychospołecznych. W populacji pediatrycznej obecnie prowadzone są badania kliniczne oceniające bezpieczeństwo i tolerancję dupilumabu, leku biologicznego zaaprobowanego w 2017 roku przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków w leczeniu umiarkowanego i ciężkiego atopowego zapalenia skóry u dorosłych.