Astma jest powszechnym, coraz częstszym schorzeniem, występującym zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Definiuje się ją jako przewlekłą chorobę zapalną, cechującą się nadreaktywnością i odwracalną obturacją oskrzeli. Rozpoznanie astmy u dzieci opiera się obecnie przede wszystkim na ocenie klinicznej i spirometrycznej, a także na ocenie odpowiedzi na zastosowane leczenie przeciwzapalne. Nadal trwają dyskusje nad wyborem optymalnych metod diagnostyki i oceny zaawansowania schorzenia – w tym kontekście rozważa się pomiar stężenia tlenku azotu w wydychanym powietrzu (FeNO). Stężenie tlenku azotu, jako regulatora czynności układu oddechowego i związku biorącego udział w patogenezie astmy, koreluje z poziomem innych markerów stanu zapalnego. Wynik pomiaru uzyskuje się w sposób łatwy i nieinwazyjny. Wadą badania jest duża zmienność stężenia w zależności od czynników środowiskowych i współpracy pacjenta. Celem pracy była ocena zależności między stężeniem tlenku azotu w wydychanym powietrzu a stopniem ciężkości astmy określanym na podstawie wyniku badania spirometrycznego. Do badania zakwalifikowano 141 dzieci w wieku 5–17 lat, wśród nich 35 pacjentów z rozpoznaniem astmy, w tym ośmiu w stadium zaostrzenia choroby. Grupę kontrolną tworzyło 106 dzieci przyjętych do Kliniki z innych przyczyn, z wyłączeniem chorób układu oddechowego. Wykonywano badanie spirometryczne i pomiar FeNO. Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy między FeNO w astmie i jej zaostrzeniu a wynikami pomiarów w grupie kontrolnej. Zróżnicowanie rezultatów okazało się największe w grupie kontrolnej, co wskazuje na osobniczą i czynnikową zmienność zawartości tlenku azotu w gazach wydychanych. Choć liczne badania wykazały użyteczność pomiaru FeNO jako wskaźnika nasilenia procesu zapalnego dróg oddechowych, niniejsze badanie podaje w wątpliwość przydatność omawianego parametru jako markera stopnia zaawansowania astmy. Wynika to zapewne z dużej zmienności osobniczej stężenia NO w powietrzu wydychanym w zależności od stopnia współpracy pacjenta i jego stanu klinicznego (a co za tym idzie stopnia poprawności wykonania badania spirometrycznego) oraz z tego, że na FeNO wpływa wiele czynników: dieta bogata w związki azotu, hiperwentylacja, infekcje wirusowe, dym tytoniowy, pH w drogach oddechowych. Jedynie część tych czynników można wyeliminować, co znacznie utrudnia interpretację wyników pomiarów FeNO i niemal wyklucza ich zastosowanie w diagnostyce czy monitorowaniu na szeroką skalę.