Diagnostyka ultrasonograficzna chorób jelit u dorosłych
Andrzej Smereczyński, Katarzyna Kołaczyk
Ultrasonografia stanowi pierwszy krok w diagnostyce obrazowej ostrych i przewlekłych chorób jamy brzusznej. Coraz częściej dotyczy to zmian położonych w jelitach, które wspólnie z krezkami i siecią są istotną składową brzucha. Celem tego opracowania przeglądowego jest zaprezentowanie aktualnych możliwości ultrasonografii w ocenie patologii przewodu pokarmowego. Obecnie można z dużą dokładnością przedstawić budowę ściany jelit, ich unaczynienie oraz otaczającą tkankę nawet z dostępu przezbrzusznego. Ułatwiają to ucyfrowione sonogramy, szczególnie z użyciem obrazowania harmonicznego, złożonego przestrzennie i techniką XRES oraz dozowanego ucisku głowicą. Jeszcze lepsze wyniki uzyskuje się dzięki ultrasonografii endoskopowej, która może być wyposażona w dopplerowskie wersje odwzorowania przepływu krwi oraz w elastografię. Ponadto pod jej kontrolą można pobrać materiał do badania cytologicznego lub patomorfologicznego oraz wykonać różne procedury zabiegowe. W ostatnich latach wartość diagnostyczna ultrasonografii wzrosła po wprowadzeniu hydrosonografii jelit oraz ultrasonograficznych środków kontrastujących, które doskonale przydają się też przy fistulografii. Nie może więc dziwić fakt, że ultrasonografia w doświadczonych rękach pozwala rozpoznać zdecydowaną większość patologii jelit, ich powikłań oraz skutków zastosowanej terapii. Dotyczy to przede wszystkim: chorób infekcyjnych, zapalnych, niedokrwiennych oraz różnego rodzaju nowotworów jelit. W przypadku zmian nowotworowych można z dużą dokładnością określić stopień miejscowego zaawansowania procesu, zwłaszcza dzięki endosonografii. W badaniu przezbrzusznym metoda ta uzyskuje wysokie wskaźniki diagnostyczne w ostrym zapaleniu wyrostka robaczkowego oraz w zapaleniu uchyłków jelita grubego, co decyduje o wyborze metody leczniczej. Ponadto wykazano jej wartość w niedrożności jelit i w rzadziej występujących zmianach, takich jak zapalenie przyczepków sieciowych oraz zawał sieci większej. Ultrasonografia ma niewielkie znaczenie w diagnostyce krwawienia z przewodu pokarmowego u pacjentów zagazowanych, otyłych i niewspółpracujących.